نام فارسي: تاج خروس
نام علمي: Celosia L
مورفولوژي: درميان گونه هاي تاج خروس كه درنواحي گرم آفريقا وآمريكا وآسيا كشت مي شوند، گونه معروف آنها c.argentea مي باشد.گل آذين آن پهن و چين چين و قطري
برابر15-25 سانتي متردارد. ازنظرتجارتي آنها را از روي رنگ زرد، صورتي، قرمز، آجري، بنفش، سفيد طبقه بندي مي كنند و چون شبيه تاج خروس مي باشد، معروف به چهل تاج است. بيشتركوليتوارتورهايي كه براي كاشت مورد استفاده قرار مي گيرند، قدكوتاه بوده يا داراي قد متوسطي در حدود 25-20 سانتي متر مي باشند.
نحوه كاشت و ازدياد: بذرتاج خروس درمنطقه لارستان دربهمن يا اسفند درگلخانه يا كوش ملايم مي كارند وكشت آن بسيارظريف ودقيق است، به سرما حساس مي باشند، روي اين اصل معمولاً نشا كاري درفروردين يا ارديبهشت به فاصله30-20 سانتي مترصورت ميگيرد. درموقع نشاكاري همزمان با آن بايد به خاك كود دامي داد. بوته هاي تاج خروس درمقابل كودهاي شيميائي حساس بوده وخيلي زودآسيب مي بينند.
كاربرد: اين گياه رامي توان درباغچه ها، درگلدان و باكس ها،كناراستخر به صورت گروهي كشت نمود.
مقاومت محیطی سودمند به عنوان یک منبع دانه ای یا سبزی و مصرف موثر آب منجر به فعالیتهای اخیر در تولید این گیاه شده است. اینها خصوصیات ضروری برای بقای یک محصول جدید هستند. چون منابع آب در حال کاهش هستند و تجدید زمین در بسیاری از نقاط جهان محدود است توانایی تاج خروس در سازش با شرایط نامناسب مثل خاکهای فقیر از مواد مغذی و یک محدوده وسیع حرارتی و تابش همراه مقاومت آن به تنش خشکی استفاده از آن را به عنوان یک محصول سبز مغذی در مناطق نیمه خشک ممکن کرده است.ب
به دلیل این که منابع آب کشور در حال کاهش هستند و تجدید زمین در بسیاری از نقاط جهان محدود است دانه تاج خروس که انرژی بالایی و مقادیر زیادی پروتئین با کیفیت بسیار بالا دارد برای تغذیه انسان در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است؛ البته تا کنون در مکزیک، هند، نپال و هیمالیا از این دانه ها برای شیرینی و آرد استفاده می شده است.
کربوهیدراتها در دانه این گیاه حاوی نشاسته ساخته شده از هر 2 بخش چسبناک و غیرچسبناک هستند. رضایی در این خصوص می گوید: جنبه بی نظیر نشاسته دانه این است که اندازه گرانولهای نشاسته خیلی کوچکتر از دیگر غلات است که این خصوصیت کنار ژلاتینی بودن و انجماد و ذوب خاص یک مزیت مهم در صنایع غذایی به حساب می آیند. به همین دلیل بررسیهای متعدد روی کاربرد نشاسته تاج خروس در تهیه کرم، شیر و تخم مرغ، خمیرها و سسهاو... انجام شده است. دانه تاج خروس طعم آجیل (گردو و فندق) دارد و برای تولید حریره، شیرینی و مواد قندی به کار می ود و از آرد آن نیز در تهیه نان، ماکارونی، کلوچه و دیگر محصولات استفاده می شود.
برگهای تاج خروس هم به عنوان یک منبع غذایی به کار می رود و بسیاری از گونه های آن به علت برگهای با کیفیت بالایشان ارزشمند هستند. 50 تا 80 درصد گیاه برداشت شده قابل خوردن است که البته 20 تا 30 درصد بیشتر آن مستقیم برای مصرف انسان در ایالات متحده استفاده می شود. برگهای 52 تا 60 گونه تاج خروس خوردنی است و حتی از انواع دانه ها وقتی جوان هستند می توان به عنوان سبزی استفاده کرد. فراوری حرارتی تاج خروس شامل پختن بخار دادن و پوست کندن است. این سبزی از لحاظ مزه شبیه اسفناج است و از میان تمام سبزیها بیشترین میزان کلسیم، فسفر و آهن را دارد برگها همچنین دارای مقادیر زیاد پروتئین، کاروتن، ویتامین و دیگر مواد با ارزش است.ب
چربی تاج خروس به علت وجود ماده ای به نام اسکوالن که 5 تا 8 درصد کل چربی گیاه را تشکیل می دهد به عنوان یکی از بهترین انواع چربی شناخته شده است. اسکوالن اکسیژن محیط را جذب و بافتها و اندامها را اشباع می کند. این نوع چربی برای درمان سرطان بکار می رود.، به علاوه در پوست نفوذ و به عنوان محرک ایمنی عمل می کند. این نوع چربی تا کنون در جگر کوسه ماهی استخراج می شده است. در بخش روغن تاج خروس اشکال ویتامین Eوجود دارد که باعث پایین آمدن کلسترول می شود. روغن تاج خروس برای درمان بیماریهای توموری، تصلب شرائین و سفتی بافتها، کارکرد نامناسب مغز و سیستم گردش خون محیطی، نقض ایمنی، بیماریهای زنان، بیماریهای پوستی، معده و جگر، جراحات، کوفتگیها و زخمهای بدن بر اثر بدخوابی، زخم معده، کمبود ویتامین و جلوگیری از بروز بیماریها بکار می رود.ب