شقایق گیاهی علفی، زیبا و به ارتفاع ۲۵ تا ۹۰ سانتی متر است و در مزارع، اماكن سایه دار، دشتها و دامنه های كم ارتفاع كوهستانی وجود دارد. برگهای شقایق پوشیده از كرك و دارای پهنكی منقسم است. گلهایی به رنگ قرمز و زیبا و منفرد در قسمت انتهایی ساقه دارد. كاسه گل آن پس از باز شدن گلبرگها، می ریزد، به طوری كه گلهای شكفته شقایق، عاری از كاسبرگ است. زمان باز شدن گل شقایق معمولاً در اواسط بهار است و گلهای آن بی بو است و با آن كه مواد قندی نوش در قاعده گلبرگهای آن به وجود نمی آید، با این وجود زنبور عسل برای به دست آوردن دانه گرده فراوان به سمت گل شقایق هجوم می آورد.
گل شقایق حاوی آلكالوئیدی به نام رآدین به فرمول C21H21NO6 و اسید رآدیك و اسید پایاوریك و دو ماده رنگی و موسیلاژ و غیره است.ب
جوشانده كپسول آن در چایی در رفع بی خوابی توصیه می شود و دانه آن اثر ملین ملایم و گلهای آن اثر نرم كننده در التهاب و تورم دارد. همچنین گلها اثر آرام كننده و معرق و خلط آور است. از ویژگی های بارز شقایق آن است كه به حالت خشك هم خاصیت درمانی خود را حفظ می كند چون این گیاه اثر مخدر بسیار ضعیفی دارد، به تریاك بی زیان نیز موسوم گردیده است.
به علاوه گل شقایق در مداوای برونشیت، آنژین ها، سرفه های مقاوم و سیاه سرفه و آسم داروی مناسبی شناخته شده است و چون گلبرگهای آن برخلاف خشخاش، فاقد مرفین است و مضار آن را ندارد و نیز از طرف برخی از اثرات درمانی خشخاش را به نحو ضعیفی داراست، از این جهت از قرون قبل دارو های مخدر را در معالجه بیماری های اطفال بكار می بردند.
برعلاوه مصرف دانه آن كه از جوشاندن گیاه كامل در شراب و تغلیظ آن به دست آمده، در رفع گوش درد و جلوگیری از دیسانتری های ساده مؤثر است. به طوری كلی این گیاه در نواحی غربی ایران، تبریز و سیلاخور و بلوچستان و اطراف تهران و غیره می روید.ب