گل بنفشه
بنفشه نام نوعی گل است از تیره بنفشگان (Violaceae) که بیشتر در نواحی معتدل جهان یافت می‌شود. گلی است با ساقه‌ای کوتاه و رنگ آن بنفش، یا زرد و بنفش است. این گیاه دارای خواص درمانی و پزشکی نیز هست.ب
مشخصات ریخت‌شناسی
گیاهی است علفی و پایا و دارای برگ هایی که از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می‌شوند. برگ‌های آن قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین هستند، زیرا ساقه هوایی مشخص دراین گیاه وجود ندارد. درکناره دمبرگ آن، جوانه‌های جانبی ظاهر می‌شود. گلهای آن منفرد، زیبا و به رنگ بنفش، بندرت سفید یا گلی و معطر است. دمگل‌های دراز گل که از بین دمبرگ‌ها منشاء می‌گیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه عصا پیدا می‌کنند. میوه‌های بنفشه پوشینه، کروی، پوشیده از کرک ومحتوی دانه‌هایی به رنگ زرد با لکه‌ای سفید هستند. گلهای زیبا ومعطر بنفشه در اوایل بهار ظاهر می‌شود، درتابستانگلهایی عاری از گلبرگ در بین دمبرگ‌های آن ظاهر می‌شود که همیشه به حالت مخفی درآن باقی می ماند.ب
بنفشه در ایران
بنفشه به طور طبیعی درشمال ایران می‌روید، ولی با توجه به این که امروزه به عنوان یک گل زینتی درباغچه‌ها کاشته می‌شود، می‌توان آن را دراکثر نقاط ایران مشاهده نمود.به بنفشه گل زیر برف می گویند.زیرا آن را در زمستان می کارند.ب
بنفشه در طب سنتی
بر اساس طب سنتی ایران تمامی قسمت‌های بنفشه از جمله برگ، گل، دانه، ریشه، و سرشاخه‌های گل‌دار مصرف دارویی دارند.
بنفشه مرطوب، تند، سرد واندکی تلخ است و دارای ویژگی هایی چون: ضد التهاب، خلط آور، محرک، ادرار آور (مدر)، ضد تومور، ضد رماتیسم، ملین، ضد میکروب، معرق، مسهل، تثبیت کننده دیواره مویرگ‌ها و تصفیه کننده خون است.
شربت تهیه شده از دم کرده آن را برای درمان سرفه می‌توان استفاده کرد. به دلیل غنی بودن از لحاظ مواد صابونی، خلط‌آور خوبی است و باعث تقویت و استحکام خونی می‌شود. دو قاشق غذاخوری از پودر گیاه را در نیم لیتر آب جوشیده و با اضافه کردن مقداری شیر و عسل آن را مصرف می‌کنند.
دم کرده بنفشه را بعد از تغلیظ به صورت کمپرس برای درمان بیماریهای پوستی می‌توان استفاده نمود. برای درمان رماتیسم می‌توان از کمپرس دمکرده گیاه بر روی موضع، روزی دوبار استفاده کرد. از پودر گیاه و آب خمیری درست می‌شود که برای بهبودی زخم ها و جراحات مفید است.
دانه بنفشه به مقدار ۶ تا ۱۰ گرم، اثر ملین در اطفال داشته و مصرف ۷ تا ۱۵ گرم آن در ۱۵۰ گرم آب، اثر مسهلی ملایم ظاهر می‌کند. از روغن بنفشه می‌توان برای جلوگیری از ریزش موی سر، شوره سر، خارش پوستی، زیبایی پوست، ورم لثه، سردرد و خون‌ریزی بینی استفاده کرد.ب
به طور کلی از گیاه بنفشه می‌توان در برطرف کردن مواردی مانند:
گلو درد چرکی، خشکی بینی، برفک دهان، خارش پلک، روشن کردن پوست، جوش صورت، مشکلات ادراری، اختلالات جلدی مزمن و زخم‌های ترشح‌دار استفاده کرد.
در هنگام استفاده از بنفشه ذکر این نکته ضروری است که دراثر مصرف مقادیر زیاد آن به دلیل داشتن مواد صابونی به تهوع و استفراغ منجر می‌شود.ب
در ادبیات
در ایران باستان این گل نزد عشاق نشان یادآوری و فراموش نکردن یکدیگر بوده است. در ویس و رامین می‌خوانیم:
به یادم آر گفتا این همیشه به رامین داد یک دسته بنفشه
در دیوان حافظ نیز می‌خوانیم:
پرده غنچه می درد، خنده دلگشای تو تاب بنفشه می دهد، طرهٔ مشک سای تو؛
در اروپا (و کلاً فرهنگ غرب) گل Mystosis یا Forget Me Not برای همین منظور به کار می‌رود.ب