گل نیلوفر در مرداب میشکفد و ریشه در گل و لای دارد. لیکن به سوی آسمان اوج میگیرد، وقتی به آب گل آلود مرداب نگاه کنی شگفت زده خواهی شد که چگونه از چنین آبی گل آلود، چنان نیلوفری بسیرا زیبا و خوشبو بیرون میآید.
گل نیلوفر آبی گیاهی است آبزی، زیبا و پایا، دارای برگهای بزرگ و پهن، قلبی شکل به پهنای ۳ تا ۳۰ سانتیمتر که در سطح آب و یا در آب غوطهور هستند: با دمبرگهای استوانهای بلند که از ریشه آبی ضخیمی (ریزم) بیرون میآیند.
دارای گلهای منفرد، درشت، زیبا به رنگ سفید و انواع رنگهای دیگر که در هر گل ۳ تا ۵کاسبرگ و تعداد زیادی گلبرگ و پرچم دیده میشود گلها دارای پایه بلندی بوده و در بالای سطح آب میشکفند. میوه آن بهصورت کپسول تخم مرغی شکل گوشتداری است که در آن دانههای آردی نیلوفری به تعداد زیادی قرار دارد.
این گیاه در آبهای راکد، مرداب و یا آبهائی که جریان کندی دارند میروید و بهعلت زیبائی گلهای خود مورد توجه شدید مردم قرار دارد البته میتوان در استخر و برکههای خارج از گلخانه نیز آن را پرورش میداد.
کثیر آن از طریق ریزوم و کاشت بذر امکانپذیر است. این تکثیر در زیر آب و در کف برکهها و جائی که بذر نیلوفر آبی و یا بخشی از ریزوم آن در زیر خاک قرار دارد حاصل میشود.
گل نیلوفر آبی در شبه قاره هند از تقدسی خاص برخوردار است، گل نیلوفر سمبل جهان است و لایههای متعدد گلبرگهای آن نمایانگر ادوار مختلف جهان و متقاطع و مراتب گوناگون هستی است، هشت گلبرگ نیلوفر نشانهٔ هشت جهت وجود است که عبارتند از: راست، چپ، جلو، عقب، بالا، پائین، برون و درون.
گل نیلوفر از آبهای اولیه که عاری از هر گونه آلودگی بوده میروید و نشانه خلوص، پاکی، نیروی بالقوه معرفت است درون گلبرگهای آن قوهٔ مقدس حیات، دانش و معرفت جریان دارد. معمولاً چند گلبرگ از لایههای متعدد نیلوفر شکفته و ظاهر است و مابقی گلبرگها یکدیگر را استتار کرده در زیر گلبرگهای وسطی قرار دارند. این نشانه حقیقت ادوار متعدد آینده است که همواره بخشی از حقیقت به مرحلهٔ شکوفائی میرسد و هستی باردار غنچههائی از حقایق در مراتب گوناگون است که در مواقع مناسب شکفته خواهند شد. فلسفه نظام هستی هند مبتنی بر تثلیث است و این تثلیث از سه رب النوع به نامهای ویشنو (خدای نگاه دارنده، خدای محافظ کاینات) بر هما (خدای آفرینش) و شیوا (خدای نابود کننده) تشکیل گردیده که ویشنو مهمترین رکن این تثلیث به شمار میرود.
براساس متون دینی هند، ویشنو به هنگام تخیل و تفکر در باب باز پیدائی کاینات، گل نیلوفری از نافش رست و بر هما (خدای آفرینش) از گل نیلوفر متولد شد.
لکشمی الهه اقبال وثروت میباشد و سمبل قدرت و سلطنت است گل نیلوفر را به او منتسب دانستهاند.
سوریا (خدای خورشید) یا به عبارت دیگر نام دیگری از خورشید است و همه چیز به نور او حیات مییابد و رشد میکند. در دو دست او گل نیلوفر قرار دارد.
میترا که از کهنترین و اسرارآمیزترین خدایان آریائی است و معنای لفظی میترا با ارتباط و اتصال و دوستی مرتبط است، بر روی گل نیلوفر استاده است.
در استان کرمانشاه و در آثار تاریخی طاق و بستان نقش برجسته سنگی از مجلس تاجگذاری اردشیر دوم شاهنشاه ساسانی در سمت چپ او میترا بر روی گل مقدس نیلوفر آبی ایستاده است و شعاعهای نور اطراف سرش (هالههای نورانی) حکایت از مقام الهی او دارد. و بالاخره در یک کلام نیلوفر گیاهی مقدس است و همه رهبانیت مذهبی را میتوان در این گل خلاصه کرد. یکی دیگر از مشخصات آن این است که گلهای زیبای نیلوفر معمولاً در ساعت ۷ صبح باز میشود و از ساعت ۴ بعداظهر شروع به جمع شدن مینماید.
گلهای زیبا و درشت نیلوفر معمولاً در اواخر بهار تا اوایل پائیز ظاهر میشود و بوئی ملایم دارند و اگر مایل به دیدار این گلظهای خودرو در برکههای طبیعی هستیم میتوانیم به نواحی مختلف شمال ایران، مخصوصاً در گیلان، راه بین رشت و لاهیجان، کردستان، دژشاهپور، کرمانشاه منطقه سرداب نیلوفر و مرداب انزلی، مسافرت نمائیم، نیلوفر سفید که دارای مقدار زیادی تانن و دیگر املاح مختلف میباشد از خواص داروئی نیز برخوردار میباشد:
ضد تشنج، مسکن، قابض و کمی خوابآور، بند آورنده خون، ضد اسهال، معرق و کاهش دهنده ضربان قلب میباشد. برای مداوای سرخچه، سرخک و آبله مفید است.
اگر کسی در خواب گل نیلوفر را در روی بوته و در محل رشد آن (در آبگیرها و برکهها) ببیند، خوشبختی و موفقیت و منفعت فراوان به او روی میآورد و اگر کسی گل نیلوفر را بهصورت شاخه بریده و جدا از شاخه خود و یا بوته نیلوفر بدون گل را در خواب ببیند به غم و اندوه زودگذری مبتلا میگردد.
چنانچه پس از دیدار گل نیلوفر در برکههای طبیعی مایل بودید برکهای مینیاتوری در داخل منزل داشته باشید، باید بدانید که هر فردی میتواند در منزل خود برکهای کوچک داشته باشد. چنانچه به لحاظ مالی و یا مکانی محدودیتی در کار باشد میتوان از گلدان سفالی، ظرفهای سرامیکی و چوبی و هر ظرف دیگری که بتوان آب را در داخل آن نگه داشت بهره گرفت و البته امکان استفاده آنها در پاسیو و جابهجائی آن وجود دارد که شرح ساخت آن را به تفصیل در شمارههای بعدی ملاحظه خواهید نمود.ب