تفسیر آیه سی و یکم سوره نور

و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهنّ و لا یبدین زینتهنّ الا ما ظهر منها و لیضربن بخمرهنّ على جیوبهنّ و لا یبدین زینتهنّ الا لبعولتهنّ او آبائهنّ او آباء بعولتهنّ او ابنائهنّ او ابناء بعولتهنّ او اخونهنّ او بنى اخونهنّ او بنى اخوتهنّ او نسائهنّ او ما ملکت ایمانهنّ او التابعین غیر اولى الاربة من الرجال او الطفل الّذین لم یظهروا على عورت النساء و لا یضربن بارجلهنّلیعلم ما یخفین من زینتهنّ و توبوا الى اللّه جمیعا ایه المؤمنون لعلکم تفلحون (31)





کلام در جمله (و قل للمؤمنات...) همان است که در جمله (قل للمؤمنین...) گذشت. پس براى زنان هم جایز نیست نظر کردن به چیزى که براى مردان جایز نیست، و بر ایشان هم واجب است که عورت خود را از اجنبى - چه مرد و چه زن - بپوشانند.

امر به حجاب دارى و آشکار نساختن مواضع زینت و...

و اما اینکه فرمود:


کلمه (ابداء) به معناى اظهار است و مراد از (زینت زنان )، مواضع زینت است، زیرا اظهار خود زینت از قبیل گوشواره و دست بند حرام نیست، پس مراد از اظهار زینت، اظهار محل آنها است. خداى تعالى از این حکم آنچه را که ظاهر است استثناء کرده. و در روایت آمده که مقصود از آنچه ظاهر است صورت و دو کف دست و قدمها مى باشد


کلمه (خمر) به دو ضمه - جمع (خمار) است، و خمار آن جامه اى است که زن سر خود را با آن مى پیچد، و زاید آن را به سینه اش آویزان مى کند. و کلمه (جیوب ) جمع جیب - به فتح جیم و سکون یاء است که معنایش معروف است، و مراد از جیوب، سینه ها است، و معنایش این است که به زنان دستور بده تا اطراف مقنعه ها را به سینه هاى خود انداخته، آن را بپوشانند.


کلمه (بعولة ) به معناى شوهران است. و طوایف هفتگانه اى که قرآن از آنها نام برده محرم هاى نسبى و سببى هستند. و اجداد شوهران حکمشان حکم پدران ایشان، و نوههاى شوهران حکمشان حکم فرزندان ایشان است. و اینکه فرمود: (نسائهنّ) و زنان را اضافه کرد به ضمیر زنان، براى اشاره به این معنا بوده که مراد از (نساء) زنان مؤمنین است که جایز نیست خود را در برابر زنان غیر مؤمن برهنه کنند، از روایات وارده از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) هم همین معنا استفاده مى شود.
اطلاق جمله او ما ملکت ایمانهنّ هم شامل غلامان مى شود و هم کنیزان، و از روایات نیز این اطلاق استفاده مى شود، همچنان که به زودى خواهد آمد، و این جمله یکى از مواردى است که کلمه ما در صاحبان عقل استعمال شده، و در معناى من - کسى که به کار رفته است.



کلمه (اربه ) به معناى حاجت است، و منظور از این حاجت شهوتى است که مردان را محتاج به ازدواج مى کند، و کلمه (من الرجال ) بیان تابعین است. و مراد از این رجال تابعین افراد سفیه و ابلهى هستند که تحت قیمومت دیگران هستند و شهوت مردانگى ندارند.



الف و لام در (الطفل ) براى استفراق است و کلیت را مى رساند، یعنى جماعت اطفالى که بر عورتهاى زنان غلبه نیافته اند یعنى آنچه از امور زنان که مردان از تصریح به آن شرم دارند، اطفال زشتى آن را درک نمى کنند، و این به طورى که دیگران هم گفته اند کنایه از حد بلوغ است.


پاهاى خود را محکم به زمین نزنند تا صداى زیور آلاتشان از قبیل خلخال و گوش واره و دستبند به صدا در نیاید.


مراد از (توبه ) به طورى که از سیاق بر مى آید بازگشت به سوى خداى تعالى است، به امتثال اوامر او، و انتهاء از نواهیش و خلاصه پیروى از راه و صراطش.