استیک کردن
استیک کردن به معنای نگهداری دارایی‌ها در یک کیف پول رمزارز است، تا امنیت و عملکرد شبکه بلاکچین را تامین کند. به بیانی دیگر، استیک کردن قفل کردن رمرارزها به منظور دریافت پاداش است.
در بیشتر موارد، شما می‌توانید کوین‌ها و توکن‌های خود را به صورت مستقیم در کیف پول کریپتوی خود استیک کنید. از طرفی، بسیاری از صرافی‌ها خدمات استیک کردن را به کاربران خود ارائه می‌دهند.
استیک کردن به این معناست که شما رمز ارزهای خود را نگهداری می‌کنید تا بتوانید تراکنش‌ها را تایید کنید و از شبکه پشتیبانی کنید. در ازای نگهداری رمزارز شما پاداش دریافت می‌کنید. شما با استیک کردن می‌توانید درآمد انفعالی برای خود ایجاد کنید. علاوه بر پاداش استیک کردن ، زمانی که قیمت توکن یا کوین شما افزایش یافت، از آنجا هم سود اضافی دریافت می‌کنید. البته باید بدانید که تمام رمزارزها از استیک کردن پشتیبانی نمی‌کنند.
فهرست مطالب
- تفاوت هولد کردن و استیک کردن رمزارز
- اثبات سهام (POS) چیست؟
- استیک کردن چگونه کار می‌کند؟
- پاداش استیک کردن چگونه محاسبه می‌شود؟
- استخر استیکینگ چیست؟
- استیک کردن سرد (Cold) چیست؟
۱- تفاوت هولد کردن و استیک کردن رمزارز
استیک کردن شبیه هولد کردن به نظر می‌رسد، اما تفاوتی مهم وجود دارد. بعد از استیک کردن، برخلاف زمان هولد کردن، دارایی‌تان قفل شده و دیگر نمی‌توانید آزادانه از آن استفاده کنید. البته با هولد کردن چیزی به دارایی‌تان اضافه نخواهد شد (تعداد کوین‌ها یا توکن‌ها اضافه نخواهد شد) ، اما با استیک کردن علاوه بر دریافت جایزه‌ای در قالب همان ارز دیجیتال، در تامین امنیت، افزایش کارایی، بهره‌وری و غیر متمرکزتر شدن شبکه بلاکچین رمز ارز مورد نظر نیز مشارکت خواهید داشت.
برای درک بهتر تفاوت هولد کردن و استیک کردن، تصور کنید استراتژی سرمایه‌گذاری کنونی شما، بر اساس تحلیل فاندامنتال، خرید و نگه داشتن آن برای چند ماه است. بر اساس اخباری که دنبال کرده‌اید، قیمت ADA به احتمال زیاد در آینده‌ای نزدیک افزایش پیدا می‌کند. با این حال، مجبور نیستید تا زمان مورد نظر، سرمایه را دست نخورده نگه دارید؛ اگر در این میان، بر اساس تحلیل تکنیکال، صعود موقت رمز ارز دیگری نظیر اتریوم (ETH) را پیش‌بینی کنید، می‌توانید ADA را تبدیل به ETH کنید و بعد از رسیدن قیمت رمز ارز دوم به رقم مورد نظر، مجددا آن را به اولین مورد برگردانید. اما وقتی ارز دیجیتالی را استیک می‌کنید، دیگر چنین کاری ممکن نیست.
۲- اثبات سهام (POS) چیست؟
این یک مکانیزم است که اجازه می‌دهد تراکنش‌ها در داخل بلاک قرار بگیرند. سپس این بلاک‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند و بلاکچین را می‌سازند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، ماینرها با یکدیگر رقابت می‌کنند تا یک مسئله دشوار ریاضیاتی را حل کنند و هر کسی که زودتر آن را حل کرد، این اجازه را دارد که بلاک بعدی را در بلاکچین بسازد.
گواه اثبات کار یک مکانیزم بسیار قدرتمند است که اجماع را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند. اما مشکلی که وجود دارد این است که رقابت در آن بسیار سخت است و هزینه این نوع اجماع بسیار بالاست؛ اما روش‌هایی وجود دارد که اجماع را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهد، اما با هزینه بسیار پایین‌تر. اینجاست که الگوریتم PoS و استیکینگ وارد ماجرا می‌شوند.
ایده اصلی گواه اثبات سهام این است که مشارکت کنندگان می‌توانند کریپتوی خود را قفل کنند (استیک کنند) و پروتکل به صورت تصادفی انتخاب می‌کنند که کدام یک از مشارکت کنندگان بلاک بعدی را تایید کند. معمولا انتخاب شدن یک مشارکت کننده، بستگی به مقدار رمز ارزی دارد که استیک کرده است؛ هر چه مقدار بیشتری رمز ارز استیک کنید، شانس شما بیشتر است. در واقع شانس تولیدکنندگان بلاک بر اساس مقدار دارایی است که آن‌ها استیکینگ آن‌ها را انجام داده‌اند.
به این ترتیب، تشخیص این که چه کسی بلاک بعدی را بسازد، دیگر میزان توانایی او برای حل کردن مسائل پیچیده با قدرت هش بالا نیست؛ بلکه بستگی به مقدار کوین یا توکن استیک کرده شخص دارد. برخی اعتقاد دارند که تولید بلاک‌ها از طریق استیکینگ، مقیاس‌پذیری بیشتری برای بلاکچین‌ها ایجاد می‌کند؛ این یکی از دلایلی است که اتریوم قصد دارد از گواه اثبات کار به گواه اثبات سهام تغییر جهت دهد. لذا پس از ارائه ETH ۲، استیکینگ این رمز ارز امکان‌پذیر خواهد شد.
۳- استیک کردن چگونه کار می‌کند؟
همانطور که قبلا اشاره کردیم، بلاکچین‌هایی که بر پایه POW هستند، برای افزودن بلاک جدید به بلاکچین، از ماینینگ یا استخراج استفاده می‌کنند. در مقایسه، زنجیره‌های POS بلاک‌های جدید را از طریق استیک کردن تولید و تایید می‌کنند. این باعث می‌شود که بلاک‌ها بدون نیاز به اتکا به سخت‌افزارهای مخصوص ماینینگ یا ASIC و کار محاسباتی سنگین، تولید شوند.
استیک کردن نیازمند سرمایه‌گذاری مستقیم در خودِ رمز ارز مورد نظر است. در نتیجه، به جای رقابت بر سر تولید بلاک بعدی توسط کار محاسباتی، ولیدیتورهای گواه اثبات سهام توسط مقدار کوین‌هایی که استیک کرده‌اند انتخاب می‌شوند؛ Staking، ولیدیتورها را تشویق می‌کند که امنیت شبکه را حفظ کنند و اگر قادر به انجام این کار نباشند، ممکن است کل موجودی استیک کرده آن‌ها به خطر بیافتد.
در حالی که هر بلاکچین POS، ارز استیک کردن خاص خود را دارد، برخی شبکه‌ها از سیستم جفت ارزی استفاده می‌کنند که در این صورت، پاداش‌ها به صورت ارز دوم پرداخت می‌شود. در عمل، استیک کردن به معنی نگهداری دارایی‌ها در یک بازه زمانی مشخص و در یک کیف پول مخصوص است. این کار باعث می‌شود که هر کسی بتواند از شبکه‌های مختلف استفاده کند و پاداش استیکینگ را دریافت کند. همچنین این شامل افزودن دارایی‌ها به استخر استیکینگ (Staking Pool) است، که در ادامه توضیح خواهیم داد.
این دارایی‌های قفل شده برای رسیدن به اجماع استفاده می‌شوند، که نیازمند امنیت شبکه و مطمئن شدن از اعتبار تراکنش‌های جدیدی است که در بلاکچین قرار می‌گیرند. کسانی که کوین‌های خود را در یک بلاکچین POS استیک می‌کنند، معمولا با نام ولیدیتور (Validator) یا تاییدکننده شناخته می‌شوند. ولیدیتورها برای خدمتی که به شبکه ارائه می‌دهند، کوین‌های جدید پاداش می‌گیرند.
برای عملکرد موثر یک بلاکچین، ولیدیتورها باید خدمات خود را به صورت امن و ثابت ارائه دهند. ولیدیتورهای بلاکچین‌ها اکثرا به صورت شکاف‌دار کار می‌کنند و یا بدکار هستند. برای راه‌اندازی یک نود ولیدیتور موفق، نود باید قوانین بلاکچین مورد نظر را کاملا رعایت کند و به صورت تمام وقت فعالیت کند.
برخی بلاکچین‌ها دوره زمانی مشخصی برای استیک کردن دارند (که ولیدیتور نمی‌تواند در آن دوره کوین‌های خود را خارج کند) و همچنین میزان حداقلی برای استیکینگ تعیین می‌کنند. برای جلوگیری از این موارد مورد نیاز، بسیاری از دارندگان دارایی‌های دیجیتالی، ترجیح می‌دهند که نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهایی اعطا کنند، که دارای یک استخر Staking هستند. برخی بلاکچین‌ها مانند تزوس (Tezos) ، یک مکانیزم داخل شبکه‌ای دارند، که به کاربرانی که نمی‌خواهند تبدیل به ولیدیتور شوند، اجازه می‌دهد نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهای داخل شبکه بدهند. سپس این ولیدیتور تمام کارها را انجام می‌دهد و پاداش را در بین تمام نمایندگان (Delegator) خود توزیع می‌کند.
هر بلاکچین POS، قوانین خاص خود را برای ولیدیتورها دارد (مثلا حداقل مقدار برای استیک کردن، الگوریتم‌های انتخاب ولیدیتورها برای تایید کردن و نحوه توزیع پاداش در بین ولیدیتورها) . این پاداش‌ها معمولا بر اساس مقدار استیکینگ و میزان مشارکت در مکانیزم اجماع محاسبه می‌شوند.
استیکینگ وابسته به یک مدل سپرده‌گذاری ثابت است؛ هر چه مقدار سرمایه‌گذاری شما بیشتر باشد و بیشتر در حالت استیک بمانید، سود بیشتری دریافت می‌کنید. استیک کردن برای انواع رمز ارزها، به صورت متفاوت کار می‌کند؛ اما مفهوم آن یکسان است. افراد باید یک مسترنود راه‌اندازی کنند تا بتوانند کوین‌های خود را در سیستم POS استیک کنند.
۴- پاداش استیک کردن چگونه محاسبه می‌شود؟
پاسخ کوتاهی به این سوال وجود ندارد. هر شبکه بلاکچینی ممکن است از روش‌های مختلفی برای محاسبه پاداش استیک کردن استفاده کند. اما برخی از اصولی که ثابت هستند، شامل موارد زیر هستند:
- مقدار کوین‌هایی که ولیدیتور استیک کرده است
- چه تعداد ولیدیتور به صورت فعال استیک کرده‌اند
- در مجموع، چه تعداد کوین در شبکه استیک شده است
- نرخ تورم
برای شبکه‌های دیگر، پاداش استیکینگ به صورت ثابت مشخص شده است. این پاداش‌ها با احتساب تورم در بین ولیدیتورها توزیع می‌شود. تورم کاربران را تشویق می‌کند که کوین‌های خود را به جای نگهداری، خرج کنند. این باعث افزایش استفاده از رمز ارزهای آن‌ها می‌شود. اما در این مدل، ولیدیتورها می‌توانند میزان پاداش خود را دقیقا محاسبه کنند. پاداش قابل پیش‌بینی به جای دریافت احتمالی و شانسی پاداش بلاک، برای برخی کاربران جذاب‌تر است و برخی مشارکت کنندگان را تشویق به استیکینگ می‌کند.
۵- استخر استیکینگ چیست؟
استخر استیکینگ، گروهی از هودلرهای کوین است که دارایی‌های خود را یکپارچه می‌کنند، تا شانس خود را برای تایید بلاک‌ها و دریافت پاداش Staking افزایش دهند. آن‌ها قدرت استیک کردن خود را ترکیب می‌کنند و پاداش را با توجه به میزان فعالیت هر فرد تقسیم می‌کنند.
ایجاد و نگهداری یک استخر استیکینگ، اکثرا نیازمند زمان و تجربه زیادی است. استخرهای استیک کردن بیشترین اثر را در شبکه دارند. به همین دلیل، بسیاری از تامین کنندگان استخرها، مقداری کارمزد از پاداش‌های استیک دریافت می‌کنند و آن را در بین مشارکت کنندگان تقسیم می‌کنند.
به علاوه، استخرها ممکن است برای استیکرهای فردی مقداری انعطاف پذیری ایجاد کنند. معمولا کوین باید برای یک دوره زمانی قفل بماند و زمان برداشت آن توسط پروتکل انتخاب می‌شود. تعیین مقدار حداقل استیکینگ به این منظور است که تعداد نودهای بدکار کاهش یابد.
بیشتر استخرهای استیکینگ نیز یک حداقل مقدار استیک کردن تعیین می‌کنند که معمولا کم است و همچنین برای برداشت نیز محدودیت زمانی ندارند. برای همین، پیوستن به یک استخر استیک کردن برای افراد تازه کار، مناسب‌تر از استیک کردن فردی است.
۶- استیک کردن سرد (Cold) چیست؟
استیک کردن سرد یا آفلاین به پروسه‌ای از استیک کردن می‌گویند که به اینترنت متصل نیست. این کار با استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری انجام می‌شود.
شبکه‌هایی که از استیک کردن سرد پشتیبانی می‌کنند، به کاربران اجازه می‌دهند تا استیک کنند، در حالی که دارایی‌هایشان به صورت امن و آفلاین نگهداری می‌شود. استیکرها در صورتی که کوین‌های خود را از حالت استیکینگ در آورند، دیگر پاداش نخواهند گرفت. استیکینگ سرد معمولا توسط استیکرهایی با مبالغ زیاد انجام می‌شود؛ افرادی که ترجیح می‌دهند بیشترین محافظت را از دارایی‌های خود در زمان پشتیبانی از شبکه، داشته باشند.
جمع بندی
اثبات سهام و استیک کردن راه‌های بیشتری را برای هر کسی که مایل به مشارکت در اجماع و حکمرانی بلاکچین هستند باز می‌کند. علاوه بر این، این یک راه کاملاً آسان برای کسب درآمد غیرفعال با از طریق هولد کردن کوین است. با آسان‌تر شدن استیکینگ، موانع ورود به اکوسیستم بلاکچین نیز کمتر می‌شود.
البته باید در نظر داشته باشید که استیک کردن کاملاً بدون خطر نیست. قفل کردن وجوه در یک قرارداد هوشمند مستعد ریسک است، بنابراین همیشه تحقیق کردن قبل از انجام کار و استفاده از کیف پول‌های با کیفیت، مانند تراست ولت، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف گروه مالی پرواز بالا بردن سطح دانش شما عزیزان است.