کلیات تأسیسات ساختمان و گرمایشی موتورخانه
مقدمه
بدون شک یکی از نیازهای ضروری انسان در طول تاریخ، داشتن محیطی امن و راحت برای زندگی بوده و این نیاز در هزاره سوم با ماشینی شدن زندگی در قالب بهرهبرداری از تأسیسات ساختمان، از جمله تجهیزات گرمایشی موتورخانهها بیش از پیش خودنمایی میکند. تولید و عرضه انواع ملزومات و تجهیزات کاربردی تأسیسات گرمایشی ساختمان و موتورخانه از دیرباز مورد توجه شرکتهای کوچک و بزرگ سازنده تجهیزات تأسیسات حرارتی در کشور قرار گرفته و به مرور زمان عوامل زیادی دست به دست هم دادهاند تا بهترین محصولات را برای ایجاد گرمای مطبوع ساختمان تولید و مورد استفاده قرار دهیم. در این مقاله قصد داریم به کلیات تأسیسات ساختمان و تجهیزات گرمایشی موتورخانه، نحوه محاسبه، انتخاب، کارکرد و استفاده از آنها بپردازیم؛ جهت کسب اطلاعات بیشتر لطفاً تا پایان مطلب همراه ما باشید.
دسترسی سریع به بخشهای مختلف این مطلب:
معرفی انواع تأسیسات گرمایشی ساختمان⇑
میدانیم که وظیفه سیستمهای گرمایشی تأمین گرمای محیط داخل منازل، ادارات، سازمانها، کارخانجات و اماکن بزرگ و کوچک است. هر کدام از سیستمهای گرمایشی با توجه به شرایط محیط، دارای ویژگیها و کارکردهای خاص خود هستند. در حالت کلی میتوان گفت انواع تاسیسات گرمایشی از لحاظ کاربرد به دو دسته سیستمهای گرمایشی خانگی و سیستمهای گرمایشی صنعتی تقسیم میشوند. ازسیستمهای گرمایشی خانگی در فضاهای مسکونی، اداری، تجاری کوچک استفاده میشود. اما از سیستمهای گرمایشی صنعتی در مکانهایی که اندازه بزرگتر و کاربردهای صنعتی دارند، استفاده میشود. در ادامه به معرفی انواع تاسیسات گرمایشی میپردازیم.
پکیج گرمایشی⇑
یکی از تجهیزات گرمایشی پر مصرف در فصول سرد، پکیج گرمایشی است که به تنهایی میتواند نقش موتورخانهای کوچک را در منازل و واحدهای اداری ایفا نماید. بطور کلی وظیفه پکیجها تأمین آبگرم مصرفی هر واحد و تأمین گرمایش لازم برای رادیاتورها میباشد. با وجود پکیج، علاوه بر استقلال هر واحد در تأمین گرمایش دیگر نیازی به تأسیسات موتورخانه مرکزی نیست و متعاقباً، هزینههای گزاف لولهکشی و تأمین دیگ و مشعل و ... جهت احداث تاسیسات ساختمان و گرمایشی موتورخانه مرکزی حذف میشود.
رادیاتور⇑
رادیاتور وسیلهای بسیار مناسب و کارآمد برای توزیع گرمای لازم در منازل مسکونی و محیطهای اداری است. آب گرم مورد استفاده در رادیاتورها یا از پکیج همان واحد و یا از طریق تأسیسات گرمایشی موتورخانه مرکزی ساختمان تأمین می گردد. رادیاتورها در انواع متفاوتی مانند رادیاتورهای آلومینیومی، رادیاتورهای پنلی، رادیاتورهای فولادی و انواع رادیاتورهای برقی تولید و عرضه میشوند.
رادیاتور آلومینیومی⇑
رادیاتور آلومینیومی معمولا از آلیاژ آلومینیوم تمام دایکاست، یا اکسترود و یا دایکاست اکسترود و به صورت پرهای تولید میشود. بطور کلی شرکتهای تولیدکننده رادیاتور آلومینیومی، محصولات خود را به صورت بلوکهای رادیاتور 5 پره، 7 پره و 10 پره تولید و عرضه میکنند.
رادیاتور فولادی⇑
از انواع دیگر رادیاتورها میتوان به رادیاتورهای فولادی اشاره کرد؛ این رادیاتورها از جنس ورق فولادی و با رنگ آمیزی الکترو استاتیک ساخته میشوند و از نظر زیبایی ظاهری، قابل رقابت با رادیاتورهای آلومینیومی پرهای نیستند. اما مزیت بزرگ رادیاتورهای فولادی، توان انتقال حرارتی بالا و قیمت مناسب آنها میباشد.
رادیاتور پنلی⇑
این رادیاتورها خود زیرمجموعه رادیاتورهای فولادی به حساب میآیند و گرما را به طور یکنواخت منتقل مینمایند. رادیاتورهای پنلی علاوه بر توزیع یکنواخت گرما، با انواع دکوراسیونها همخوانی داشته و از هر دو طرف قابلیت نصب دارند. اما باید توجه داشت که به دلیل جنس فولادی این رادیاتورها، امکان زنگ زدگی و سوراخ شدن آنها در بلند مدت، خصوصاً در محیطهای مرطوب زیاد است.
رادیاتور برقی⇑
رادیاتورهای برقی در ظرفیتها و ظاهر متفاوت تولید میشوند؛ استفاده از این رادیاتورها در مناطقی که دسترسی به سوختهای فسیلی مثل گاز و گازوئیل و همچنین پکیج و موتورخانه و اجرای لوله کشیهای مربوطه وجود ندارد، میتواند راهکار مناسبی باشد.
هیتر⇑
هیترها در انواع برقی خانگی، گازی، گازوئیلی، دوگانه سوز (گازی و گازوئیلی) و نفتی تولید و عرضه میشوند و بدون نیاز به تامین آبگرم از موتورخانه مرکزی ساختمان، بطور مستقل امکان تامین گرمای مورد نیاز در فضای مورد نظر را دارند.
مبدل حرارتی⇑
یکی از پرمصرفترین تجهیزات در تأسیسات حرارتی بوده که نقش اصلی در تبادل حرارت ایفا میکند. وظیفه مبدل حرارتی، تبادل گرما بین دو سیال است که این سیالها معمولا، آب، روغن، گاز و یا حتی هوا میباشند. مبدلهای حرارتی معمولا در سه نوع مبدل حرارتی پوسته و لوله، مبدل حرارتی صفحهای و مبدل حرارتی پرهای تولید و عرضه میشوند.
تجهیزات گرمایشی لازم برای راه اندازی موتورخانه⇑
بدون شک مواردی که در بالا ذکر شد همیشه برای ایجاد گرمای مطبوع در ساختمان کافی نیست و برای ایجاد و راه اندازی یک موتورخانه، به انواع تجهیزات گرمایشی نیاز است که در ادامه به آن میپردازیم.
دیگ چدنی⇑
دیگهای چدنی که به نام دیگ شوفاژ چدنی (پره ای) نیز شناخته میشوند، نسبت به دیگهای فولادی از فشار کار و راندمان جذب انرژی کمتری برخوردارند، ولی بدلیل قابل تفکیک بودن پرهها، مقاومت در برابر زنگ زدگی و فرسایش، حمل آسان و قیمت پایینتر آنها نسبت به دیگهای فولادی، معمولا در تأسیسات گرمایشی ساختمان و موتورخانه مرکزی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
دیگ فولادی آبگرم⇑
دیگهای آبگرم فولادی با استفاده از گرمای حاصل از احتراق و مشعل و تبادل حرارت بین سطوح جذب انرژی گرمایی با سیال ناقل حرارت، وسیله ای مناسب برای تأمین گرمایش مورد نیاز در صنایع، استخرها و ساختمانها میباشند و از راندمان حرارتی بالایی برخوردارند.
لوله و اتصالات و شیرآلات موتورخانه⇑
انجام لوله کشی اصولی و استفاده از شیرآلات استاندارد میتواند به عملکرد بهتر و دوام تأسیسات موتورخانه مرکزی ساختمان بیفزاید، و به همین دلیل باید از بهترین لولهها و اتصالات ممکن در تأسیسات ساختمان و موتورخانه استفاده گردد. لولههای مورد استفاده در تأسیسات ساختمان و موتورخانه مرکزی عمدتا از جنس لولههای مانیسمان، لولههای پنج لایه (Pex) لولههای سیاه و لولههای گالوانیزه هستند.
مشعلها⇑
مشعل یکی از مهمترین تجهیزات حرارتی ساختمان و اصطلاحاً قلب سیستمهای حرارت مرکزی ساختمان مشعل است. مشعل با اختلاط مقدار مناسب سوخت و هوا و احتراق این مخلوط، انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی گرمایی تبدیل میکند و سپس انرژی تولید شده به سیال ناقل انرژی (آب) در سیستم حرارت مرکزی منتقل میشود. مشعلها از نظر نوع سوخت مصرفی به انواع گازوئیل سوز، گازسوز، مازوت سوز، دوگانه سوز (گاز و گازوئیل) و سه گانه سوز (گاز، گازوئیل و مازوت) تقسیم میشوند.
پمپ آب وآبرسانی⇑
بطور کلی عمل جابجایی آب توسط پمپها انجام میشود و پمپ آب وظیفه انتقال و تأمین آب مورد نیاز در تأسیسات آبرسانی را بر عهده دارد. پمپهای آب نیز از نظر اندازه و سایز، جنس پروانه و بدنه، دور موتور، نوع کاربرد، محل و نحوه استقرار و ... در انواع مختلف تولید و عرضه میشوند.
پمپ سیرکولاتور⇑
از پمپهای سیرکولاتور برای حرکت آب گرم در تأسیسات گرمایشی یا آب سرد در تأسیسات سرمایشی ساختمان از محل موتورخانه تا رادیاتورها و فن کویلها استفاده میشود. پس از تأمین آبگرم در دیگ حرارت مرکزی ساختمان، این پمپ سیرکولاتور است که آب گرم را از دیگ موتورخانه به لولههای رادیاتورها، فن کویلها و کویل هواساز منتقل میکند.
یونیت هیتر⇑
وظیفه ایجاد گرمایش در سالنهایی که دارای تاسیسات موتورخانه مرکزی هستند بر عهده یونیت هیترهاست. یونیت هیتر به دلیل بهره گیری از فن هوادهی، دارای قدرت حرارتی بالایی است؛ قدرت حرارتی یونیت هیتر کمک می کند تا توزیع گرما در محیطهای بزرگ و حتی با ارتفاع سقف بلند به صورت یکنواخت و نسبتاً سریع صورت بگیرد.