اصلاح الگوي مصرف در زمينه آب نيازمند فرهنگ سازي است

قطره قطره مي درخشد، مي چكد و جان مي بخشد و همان طور كه خالق آن اشاره فرموده، «هرچيز را با آب زنده كرديم» و اين نهايت جايگاهي است كه براي آب مي توان به تصوير كشيد. و آن گاه كه قطره قطره كاسته مي شود نيز شاهد افزايش تدريجي خشكي، افزايش بيماري و درنهايت مرگ و مير موجودات زنده خواهيم بود.

هرچند از ديرباز كشورها و مناطق برخوردار از منابع آبي بالا يك سر و گردن و حتي چند سر و گردن از ديگر مناطق بالاتر بوده اند و وجود رودخانه ها، چشمه سارها، درياچه ها و درياها جزو نقاط قوت و برتري محسوب مي شدند اما امروزه به علت افزايش تدريجي خشكسالي و كاهش نسبتا شديد منابع توليد آب سالم اين امتياز به طور برجسته اي نسبت به گذشته نقش آفريني مي كند.

طوري كه كشورهاي داراي منابع آبي سالم به لحاظ مستعدبودن در حوزه كشاورزي، جذب نيروي انساني، ايجاد اشتغالزايي، عدم مهاجرت، جذب گردشگر و... نسبت به ساير كشورهاي فاقد منابع آبي سالم از جايگاه ويژه و برجسته اي درسطوح جهاني برخوردارند.

امروزه وجود زمين هاي سوخته، گستردگي بخش هاي كويري، از بين رفتن مراتع و جنگل ها، نابودي تالاب ها و درياچه ها و رودخانه ها دركشورها نه تنها براي موجودات زنده يك تهديد جدي محسوب مي شود بلكه نسل هاي آينده را نيز با چالش مواجه مي سازد.

دراين ميان مديريت صحيح منابع آبي، اصلاح الگوي مصرف، اصلاح زيرساخت ها در حوزه توزيع آب، فرهنگ سازي و... از جمله مؤلفه هاي اساسي هستند كه مي تواند مهمتر از خود منابع آبي نقش آفريني كنند. زيرا وجود منابع آبي اگر با مديريت، نظارت و فرهنگ سازي همراه نباشد، در گذر زمان و با سهل انگاري هاي صورت گرفته از بين خواهد رفت و نسل هاي فراواني در آينده چوب نسل هاي گذشته را خواهند خورد.

اما در حوزه عدم مديريت منابع آبي به عنوان يكي از گام هاي موثر در كاهش هدررفت آب كه شهروندان نقش كمتري دارند متأسفانه شاهد تحول چشمگيري نيستيم. طوري كه مانند برخي بخش هاي ديگر شاهد هدررفت بخشي از منابع آبي كشور در اثر عدم مديريت منابع آبي در كشور هستيم و دغدغه هاي جدي دراين حوزه ازسوي مسئولان در عمل وجود ندارد.

به عنوان نمونه در شهر ما بابل كه داراي يك رودخانه بزرگ به نام «بابل رود» و دو رودخانه به نام هاي «آق رود» و «ارباب رود» است هنوز برنامه جدي براي استفاده بهينه از آبها وجود ندارد. مثلا بابل رود كه از مسير طولاني «گنج افروز» به شهر بابل مي رسد و از ورودي غربي شهر خارج مي شود و در تمام طول سال آب جريان دارد، صدها هزار ليتر آب شيرين بدون استفاده هدفمند و بهينه به دريا ريخته مي شود و هيچ استفاده اي از اين آب جاري و ساري نمي شود.در حالي كه مي توان با طرح هاي سد لاستيكي كوچك و يا برخي طرح هاي كارشناسي شده ديگر با جلوگيري از هدررفت آب شيرين استفاده هاي بهتري از آب اين رود كرد. چرا كه شهر بابل كه جزو شهرهاي گروه الف است عموما در تابستان با كم آبي و آبي با فشار كم همراه است و تقريبا كمتر منزلي در بابل وجود دارد كه براي استفاده حتي درطبقه همكف ساختمان از پمپ استفاده نكند و بدون پمپ تقريبا آب قابل شرب در لوله هاي منازل وجود ندارد.

نگاهي به 58 هزار و 978 فقره مشترك آب در منطقه بابل با ميزان آبدهي يكصد ميليون ليتر آب و همچنين 7 هزار و 309 فقره انشعاب فاضلاب بهتر مي توان به ضرورت اعمال مديريت صحيح بر رودخانه هاي بابل پي برد.

اما در مورد سهم شهروندان دركاهش منابع آبي كه از طريق اصلاح الگوي مصرف اعمال مي شود برآن شديم تا پاي صحبت چندتن از شهروندان بابلي بنشينيم.

گفت وگو با مردم

رضا حسيني يكي از شهروندان بابلي در مورد اسراف آب مي گويد: در همسايگي ما فردي است كه براي شستن ماشينش گاهي يك ساعت آب شرب را بيهوده مصرف مي كند و زماني كه به او اعتراض مي كنيم كه اين آب براي آشاميدن و استفاده هاي ضروري تر است بي توجه مي گويد پولش را مي دهم. اين شهروند ادامه مي دهد: بايد نحوه استفاده از آب از دوران دبستان به فرزندان ما آموزش داده شود تا اين مسئله به يك فرهنگ تبديل شود.

خانم «خديجه مالدار» كه خانه دار است مي گويد: آبي كه در لوله هاي شهرمان قرار دارد، نعمت الهي است و بايد مانند نان حرمت داشته باشد و اين گونه نباشد كه هرچه دلمان خواست و براي هر كار بيهوده اي استفاده كنيم. وي در ادامه مي گويد: به خصوص خانم ها در استفاده صحيح از اين نعمت الهي سهم ويژه اي دارند هم درست مصرف كردن آب درآشپزخانه و هم تربيت فرزندان براي استفاده درست از آب آشاميدني، نقش خانم ها دراين ميان بسيار زياد است. يكي ديگر از شهروندان بابلي به نام «مسلم داداشي» مي گويد: بايد تمام مردم قدر اين آب را بدانند و چون كشور ايران تقريبا در وضعيت خشكسالي است، بايد قدر آب رابدانيم و اگر اين گونه پيش برويم بايد چندسال ديگر آب آشاميدني مورد نياز كشور را وارد كنيم. داداشي معتقد است: تمام مردم و مسئولان در امر استفاده صحيح از آب بايد با جديت اقدام كنند و اين گونه نباشد كه بگوييم آب را مصرف مي كنيم و پولش را مي دهيم؛ اين فرهنگ غلط است. آب شيرين متعلق به همه مردم و نسل هاي آتي است چرا كه آب مصرف شده ديگر برنمي گردد و واقعا ناشكري است كه آب ايران كه جزو كشورهاي بهره مند از آب شيرين و گواراست بدون هدف و بيهوده مصرف شود.

بازگشت به بالا